Zamiast wstępu
W klasie toczyły się od tygodni gorące dyskusje nad celem następnej
wycieczki. Uczniowie zaproponowali kilka wariantów miejsc docelowych.
Nauczyciel określił jedynie realistyczny program ramowy wycieczki. Cho-
dziło o dostosowanie go do możliwości finansowych, wieku, zaintereso-
wań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, kondycji, sprawności fizycznej
oraz umiejętności.
Nauczyciel i uczniowie prowadzili konsultacje, dyskutowali, rozważając
rozmaite argumenty. Następnie zebrane zostały konkretne propozycje
celu wycieczki. Tu była potrzebna inicjatywa ze strony uczniów. Wreszcie,
na sam koniec, klasa zagłosowała w ramach referendum. W ten sposób
podjęła wiążącą, czyli ostateczną decyzję.
Każdy uczeń mógł, jeśli tylko chciał, zagłosować, stawiając na otrzymanej
kartce do głosowania krzyżyk przy celu wycieczki, który mu najbardziej
odpowiadał. Nie miało przy tym znaczenia, ilu uczniów wstrzymało się
od głosu, bowiem brak udziału w głosowaniu uważano za bierne popar-
cie dla podjętej decyzji.
Mamy tutaj przykład demokracji bezpośredniej: uczniowie sami
inicjują cel wycieczki, a następnie podejmują bezpośrednio w gło-
sowaniu wiążącą decyzję. Wszyscy są podmiotami decyzyjnymi,
a większość rozstrzyga o miejscu docelowym wycieczki w drodze
głosowania, a więc w referendum. Jest przestrzeń na wymianę
argumentów i poważną refleksję.
Ten przykład to dowód, że demokracja bezpośrednia może być przy-
datna w naszym codziennym życiu. Przyznacie, że możliwość wpływu
na dotyczące nas bezpośrednio sprawy to atrakcyjna alternatywa dla
odgórnego narzucania rozstrzygnięć. Czy to może działać na poziomie
państwa? O tym dowiecie się z lektury tej broszury!